TATLI SU KEFALİ (Leuciscus cephalus)

TATLI SU KEFALİ











Latince adı: Leuciscus cephalus
İngilizce adı: Chub

Av Dönemi:

Yasak dönemi 15 Mart - 15 Haziran arası olup göller için ve koruma altındaki akarsular , orman içi sular için söz konusudur.
Tamamen yasaklanmayan ve koruma altında olmayan akarsularda yılın 12 ayı maksimum üç iğneli olmak üzere olta ile yasak dönemi yoktur.

Sazanın akrabası olan tatlısu kefalinin sırtında tek yüzgeci vardır. Vücut yanlardan çok hafif basık ve uzunca kalın yapılı olup, etrafı siyah renk yapıcı tanelerle çevrilmiş, iri ve düz pullarla örtülmüştür. Renk, vücudun sırt kısmında koyu sarı-kahverengi-yeşil olup, yan taraflara doğru açık, karın bölgesi ise beyazdır. Ventral ve Anal yüzgeçler portakal sarısı reginde, diğerleri renksizdir. Ağzı vücuduna oranla küçük, buna karşın dudakları oldukça etli ve sağlamdır.
Boyu 50-60 cm.ye, ağırlıkları 2.5- 3 kga kadar çıkabilir. Çevik ve ürkek bir balık olup Bolu ve çevresinde pullu sazan, Anadolu'nun değişik yörelerinde ise ot balığı olarak anılmaktadır.

Nerelerde Bulunur:

Ülkemizde pek çok göl ve akarsuda bulunmaktadır. Ekonomik değerinin olmaması, tatlısu kefali üzerinde insan baskısının oluşmasını engellemekte olup sadece olta balıkçıları tarafından avlanmaktadır. Üzerindeki baskının az olması nedeni ile oldukça büyük boylara ulaşabilen kefal, alabalık tutkunları için de, avının albalığa benzemesi nedeni ile özellikle iyi bir alternatif olabilmektedir.Genellikle temiz suyu olan göl ve göletler ile akarsuların çok hızlı akmayan kısımlarında yaşar. Sazlık önlerinde, durgun gölentilerde, suya sarkan ağaç dalları altında, suyun içinde bulunan ağaç gövdeleri etrafında, taşlık ve kayalık kıyılarda yuvalanır.

Ankara çevresinde Kurtboğazı ve Eğrekkaya Barajılarında, Kirmir Çayı ve Ali Cin Deresinde, Boluda Gölcük ve Aladağ Çayında, Çerkeşte Soğanlı Çayında; İstanbul'da ise Riva Deresinde avlanabilir.

Tatlı su kefali derelerin/göllerin sadece sığ bölgelerinde bulunmaz, göllerin suya dik inen kayalık derin bölgelerinde, derelerin derin havuzlar yaptığı yerlerde 0-10 atarlı kamışınızı kırabilecek büyüklükte Kefaller bulunabilinir.

Çok irilerinin kendi cinsinin taklidi 4-5 cm lik sahtelere veya merasında bulunan diğer balıkların imitasyonlarına karşı inanılmaz derecede agresiftir.

Onu doğal ortamına geri gönderecek avcıları daha çok sever...

Beslenmesi:

Doğal yaşam ortamında bulabildiği çekirge, sinek, haşere, solucan, tatlısu karidesi, ağaçlardan dökülen ya da suda bulunan her türlü kurt, böcek ve kelebek ile bunların larvaları ile beslenir. Özellikle porsiyon sınırına yaklaşan ve daha büyük boylarda olanlar, gümüş balığı gibi küçük balıkları ve diğer türlerin yavrularını da menünün en ön sıralarında tutarlar. Canlı hayvancıklar dışında mısır gibi tahıl ürünlerine ve ağaçlardan ya da bitkilerden dökülen tohumlara ilgi gösterdiği bilinmektedir. Bunun sonucu olarak, özellikle sazan oltalarındaki yemleri didiklediğine de çok rastlanır.

Sabahın erken saatlerinde oldukça sığ kıyılara girip yemlenirken, öğle saatlerinde genellikle derin suları ve gölgelikleri tercih eder. Akşam üstüne doğru ise özellikle su yüzeyine yakın seyreder ve sinek benzeri uçar haşereleri avlar.

Sazan balığının akrabasıdır.Ülkemizdeki tüm tatlı sularda bulunabilir. Şeklen denizlerdeki Kefali andırır. Ancak Deniz Kefalinde iki sırt yüzgeci bulunduğu halde, Tatlı Su Kefalinde sırtında bir adet sırt yüzgeci bulunur. Sırtı esmer, kısmen yeşilimtırak, yan ve karın tarafı parlak beyaz renktedir. Kafası irice, ağzı ufak, gözleri normal büyüklüktedir. Ağzında sadece kadife dişleri bulunmaktadır. Alt yüzgeçleri kırmızı renktedir. Bazı yörelerde Kasna (Gasma), Gölgeci, Ekmekci ve Ot Balığı olarak adlandırılır.

Üremeleri ülkemizde Nisan ayında başlar, bazı bölgelerde Haziran ayının sonlarına kadar devam eder. Ortalama 10 sene yaşadıkları ve 60 - 70 cm. boy ve 8 kilo ağırlığa eriştikleri gözlemlenmiştir.


KEFAL TÜRLERİ:

Has Kefal:

Vücut füze şeklinde olup yanlardan hafif basıktır. Üst dudak ince yumuşak ve pürüzsüzdür. Gözler bir perde ile kapalıdır. Vücudun sırt kısmı gri,yanları mavimsi bantlar ihtiva eder. Kör bağırsak iki kısımlıdır. 10-15 yıl yaşarlar. Diğer kefallerde göz üzerinde kalın yağ kapakçığı ve anüs ışın sayısının azlığı ile ayrılırlar.

İnce Dudaklı Kefal:

Vücut uzun yanlardan hafifçe basıktır. Yan yüzgecin dip kısmında koyu bir leke vardır. Vücudun sırt tarafı mavimsi gri, karın kısmı ise gümüşidir. Başın gerisindeki pullardaki çizgi sayısı tektir. Kör bağırsakta eşit uzunlukta 7 tane (plorik kese) vardır. Dudaklarının inceliği ve pürüzsüz oluşu ile diğer kefallerden ayrılırlar.

Sarıyanak-Altınbaş Kefal:

Vücut ince uzun, yanlardan hafifçe basık olup, baş hafifçe geniştir. Solungaç kapağının üzerinde sarı leke bulunur. Sırt rengi mavimsi gri, karın kısmı ise gümüşidir. Sırt pulları tek çizgidir. Kör bağırsakta tedrici olarak büyüyen 8-9 tane uzantı (plorik kese) vardır.

Dudaklı Kefal:

Vücut yuvarlak, yanlardan hafifçe basık, dudaklar kalındır. Kör bağırsakta eşit olmayan genellikle 6 nadiren 5-7 adet arasında değişen çıkıntı (plorik kese) vardır. Kafanın alt tarafı diğer türlere göre daha beneklidir. Üst dudağının göz çapının yarısından alın oluşu ve anüs yüzgecinde daha fazla (onbir) ışın bulunuşu ile diğer kefallerden ayrılır.

Sivri Burunlu Kefal:

Vücut oval ve yanlardan hafif basıktır. Üst dudak ince olup solungaç kapağı üzerinde sırı bir leke vardır. Baştaki pullarda iki veya daha fazla çizgi varır ve pullar burun ucuna kadar erişir. Kör bağırsak farklı uzunluklarda iki grup oluşturmuş olup, gruplardaki çıkıntıların uzunlukları birbirine eşittir.

Kalın Dudaklı Kefal:

Vücut uzun yanlardan basıktır. Üst dudak kalındır ve alt kısmında noktalar vardır. Alt dudak incedir ve çıkıntı mevcut değildir. Yan yüzgeç kaidesinde bir leke bulunur. Kör bağırsakta eşit uzunlukta, genelde 7 adet çıkıntı bulunur


baliksevdasi.com'dan firkete'nin yazısından alıntıdır

(ALINTI ve DERLEMEDİR) (EMEĞİ GEÇEN TÜM AMATÖR BALIKÇILARA TEŞEKKÜRLER)

LÜTFEN GEREĞİNDEN UFAK BOY BALIKLARI ÖLDÜRMEYELİM,
AMATÖR OLMANIN GEREĞİNİ YERİNE GETİRELİM.

Tatlı su kefali (Leuciscus cephalus), Akbalık, Kepenez ve Kansa olarak da bilinen, sazangiller (Cyprinidae) familyasına ait bir balık türüdür.




Vücut yanlardan çok hafif basık ve uzunca kalın yapılı olup, etrafı siyah renk yapıcı tanelerle çevrilmiş, iri ve düz pullarla örtülmüştür. Kafası büyük ve ağzı geniştir. Renk, vücudun sırt kısmında koyu olup, yan taraflara doğru açıktır. Ventral ve Anal yüzgeçler portakal sarısı renginde, diğerleri renksizdir.

Ortalama 3-4 yıl yaşayıp, bu sürede 30-40 cm boya, 600 gram ile 1 kilogram arası ağırlığa ulaşırlar. 10 sene yaşayanları 80 cm boya, 5 kilogram ağırlığa ulaşabilir.

Etinin lezzetsiz ve değersiz oluşuna karşın avcılığı çok makbuldür.

Ülkemizde her yerde, en küçük çaylarda bile bulunabilirler. Hızlı akan ırmaklarda suyun üst bölümlerinde yaşar. Ama bu ırmakların yavaş akan bölümlerinde, yani kayaların arkasında durmayı tercih eder.

Üreme zamanları Nisan, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarıdır.

Larvalar, kurtlar, suya düşen tırtıl ve sinekler, çekirge, küçük kabuklular, kendinden küçük bütün balıklar, kurbağa, yavru su kuşları,su bitkileri, yosunlar,suya düşen meyve parçaları(Kiraz, Dut)ve tohumlar ile doğal olarak beslenirler.

Her yerde bulunabilecek bir balık olan tatlı su kefali, nispeten sakin sularda, yüzeye yakın yaşar. Fazlaca ürkek olduğundan, avlanırken sakin ve sessiz yerleri ve zamanları tercih etmeliyiz.
Takım olarak genellikle şamandıralı takım ve kıyıdan at çek tercih edilmektedir. Şamandıralı oltayla avı solucan, hamur, tavuk veya hindi karaciğeri, yaşadığı ortamda bulunan iri böcekler (özellikle çekirge), küçük balıklar, büyük balık iç organları ve çeşitli meyve parçaları ile yapılabilir. Kıyıdan at çek yönteminde ise meps ve kaşıklar kullanılır.

Tatlı su kefalinin avlanma boy sınırı 20 cm olup, yılın her dönemi avlanabilir.