Çupra (çipura) Balığı Avı ve Av Teknikleri

[Hamdi]

ÇUPRA (ÇİPURA)



Tanımı:
Latince adı : Sparus Auratus
İngilizce adı: Gillthead Seabream

Oltacıların en sevdiği balıklardandır. Çupra avcılığı özellikle Ege?de bir sanat gibi algılanır. Çupra avlamayı öğrenen bir avcı hassasiyeti ve sesizliği öğrenmiş demektir. 100 ? 150 gr civarında olanlarına lidaki denir. Akdeniz?deki adı ise mendiktir. 250 gr dan sonra çupra olarak anılır ve 5-7 kg ağırlığa kadar ulaşabilirler. Bu boylarda olanları alyanak olarak anılır.

Nerelerde Bulunur:
Taşlık kayalık diplerde yaşarlar. Sabahları kıyılara sokulur; öğlenleri 10 ? 20 metre arası derinliklere çekilirler. İrileştikçedaha derin sulara çekilirler. Göçmen olarak yaşadıkları gibi aynı bölgede sabit olarak yşayanları da vardır. Göç sırasında derin sular dan geçerler. Çupra ustaları balığın ne zaman hangi sulardan geçeceğini bilir ve her sene o sularda avlanırlar.

Beslenmesi ve Yemleri:
Balıklardan ziyade küçük deniz canlıları ile beslenirler. Karides, teke, mamun, yengeç yavrusu, sulina, midye ve dilimlenmiş sardalya ya da hamsi kullanılabilir.

 

[ishak BALLICA]

Ege de ve Akdeniz de bolca bulunan bu balığın ekonomik değeri yüksek olup, kültür balıkçılığı çerçevesinde de yetiştiriciliği günümüzde oldukça yaygındır.Literatürde Latince adı ‘’Sparus Aurata ‘’ olarak adlandırılmaktadır.Oldukça kuvvetli bir çene yapısına sahip olup,kabuklular ve diğer küçük deniz canlıları ile beslenir.Yaz aylarında bulundukları bölgede karakıyı denilen yere kadar yaklaşır ve yemlenir iken havaların soğuması ile birlikte;35-40 metre derinliğe çekilir.

Bir de tecrübe ve deneyimlerimden edindiğim kadarı ile, Çupra balığı ; hemen hemen en son açan ağaçlardan olan iğde ağacının açmaya başlaması ile kıyıdan av vermeye başlar ve her ne hikmetse yaz bitimi gibi iğdelerin kızarmaya başlaması gibi de; yavaş yavaş kıyılardan çekilir…

30-90 gram civarı olanlara ince/piç lidaki, 100 gr civarı olanlara lidaki,160-180 gr civarı olanlara kaba lidaki, 200 gr üstü olanlara ise çupra denilmektedir.Ticari ortamlarda porsiyon hesabı yapıldığında ise hemen hemen 2 -3 tanesi 1 kilo olanlar tercih edilir.

Çupra yavrularının % 20 ‘si erkek olarak doğup; erkek olarak yaşamlarını sürdürür iken; % 80 ‘inde ise Hermafrodit özellikler meydana gelir..Yani belirli bir olgunluğa geldikten sonra beden yapılarında ovaryum özellikleri gelişmekte olup,yavaş yavaş dişiliğe doğru gelişme gösterip cinsiyet değiştirirler.(13.ncü-16.ncı aylara doğru)

Çupra avcılığında tercih edilen yemler avlanılan mekana ve mevsime göre değişikikler göstermekte olup ,Mamun en başta gelir…Tabi mamun’un canlı ve kıpır kıpır olanı tercih edilmelidir…

1-Kıyı avcılığı : Çupranın kıyıdan avcılığını yapar iken; genelde 3 köstekli,dipde kurşun olan takımlar kullanırım.Karadan avlanır iken her ne kadar kamış kullanılsa dahi takılma ihtimali oldukça yüksek olduğu için, genelde hem kamışa sarılı misinada hem de takımda 0.40′lık misina kullanırım.Bu tür takımda hiç değişmeyen tercihim, mustad serisi olan 496/01 serisi kısa saplı parlak döğme çelik siyah iğnelerdir.Bu seri iğne eğer her hangi bir taşa takıldığı takdirde; hafif açılır ve takımı kurtararak geri gelmesini sağlar.Bilahare elimiz ile daha sonra yine eski formuna getirebiliriz.Bu iğne açılır dediğim, sakın yanlış anlaşılmasın.Şimdiye kadar hiç bir balık yüzünden açılıp da beni yarı yolda bırakmamıştır…Bu tür takım hem geceleyin hem de gündüz saatlerinde rahatlıkla kulanılır.Ama eğer gece liman içi gibi hafif derin suda avlanacak isem, bu defa kamışdaki 3 köstekli takımı kamış yardımıyla fırlattıktan sonra zil takıp, elimde yaklaşık 0,22-0,25 siglon veya discovery marka karbon sayısı yüksek bir misinaya bağlı olan ya tek iğneli bir takım veya yine aynı kalitede bir misinaya bağlı zoka kullanırım…Eğer bulunulan mekanda çupra var ise bu takımı ileriye doğru savurduğumda takım hafif hafif süzüle süzüle iner iken onu fark edecek ve atlayacaktır.Tabi gerek gündüzün ilk saatlerinde veya geceleyin bırakma diye tabir edilen takım için yine tek iğneli, seyyar zeytin kurşunlu takımda kullanılabilir.
Yanlız burada dikkat edilmesi gereken konu şudur: Şimdi diyelim mayıs ayı gibi ilk çupralar gelmeye başladı…Yemimiz tabiki mamun olmalıdır.Ama bunun yanında biraz daha pahalı kaçar ama boru kurduda kulanılabilir.İlla velakin haziran ayının sonlarına doğru kırıntı balık diye tabir edilen küçük balıklat çoğaldığında ise mamun artık bize cevap vermez hale gelecektir.Bunun nedeni ise, biz takımı atar atmaz saniyeler içinde çupraya sıra gelmeden önce mamunlar tertemiz olacaktır….O zamanda artık yengeç e başlama zamanı gelmiştir.Tabi alınacak yengeçler baş parmak tırnağımızın büyüklüğünü geçmeyen kum yengeci olmalıdır.Temmuz-Ağustos ayları boyuca yengeç çok güzel iş yapar iken,Eylül ayından itibarende mor olmayan madyalarda rahatlıkla bize verim verecektir…Kıyıdan avlanır iken sülünez tercih etmememin nedeni, bu yemin anında küçük balıklar tarafından temizlenmesidir. Not:Yengeç nedir? İğneye nasıl takılır ? Bu konudaki aydınlatıcı video çalışmam aşağıda yer almaktadır...

2- Tekne avcılığı : Eğer havaların hafifden serinlemeye başlaması ile çupranın geriye doğru göçü başlaması ile teknede de yaklaşık 18-30 metrelerde de çupra avcılığı başlar.Bizler genelde tekne ile çupra avlar iken yem tercihimiz tabiki sardalya dır.Hem ekonomik olmakta, hemde her tür balığa hitap etmektedir.Tabi bu yemi kullanır iken, eğer orta suya yakın bölümde çupra ararsak; zokaya sardalya dilimi takar ve bekleriz.Eğer 3-4 köstekli dipde kurşunlu takım kulanacak isek ve yemizimiz sardalya ise mutlaka 1251/c serisi uzun pala saplı 2 numara iğneyi tercih ederiz…Çünkü sardalya dilimini tam oturtmak için uzun saplı iğne kullanmak gerekir.Size belki komik veya saçma gelebilir ama yine de ben söyliyeyim.Burada kasnağa sarılı misinamız 0,60 veya 0,70 lik misinadır.Bu tür misinanın kırbaç gibi olacağı veya insanda balığın vurduğu zaman hissiyat veremiyeceği zannedilebilir…Ama yeterki avlanılan merada balık olsun.. Ve takıma dokunsun…Takımın bedeni ise genelde 0,40 veya 0,35 olmaktadır….Teknede eğer sülünez yem olarak kullanılacak ise o zaman kullandığım iğne, 496/3 numara iğne olmaktadır.

NOT: Sevgili dostlar bunlar acizane benim deneyimlerimden oluşan bilgiler olup ; mutlak doğru yada aksi yanlıştır tarzında bilgiler değildir... Tabiki uygulama hakkındaki nihai kararlar sizi dostlarımıza aittir...

 

[ishak BALLICA]

Değerli dostlar, diyelim evinize balık almaya gittiniz...Ve esnaf ısrar ile abi bu harbi deniz çuprası ; bak bunlarda kültür çuprası diye size kendince bir pazarlama tekniği ile malını satmaya çalışıyor...


Şimdi konuya tam hakim olmayan bir kişi ister istemez esnafın sözüne inanacak ve bütçesine göre de bir alım yaparak, aldığı çuprayı afiyet ile evinde yiyecektir...

Burada belki bazılarımızın aklına şu soru takılabilir....;Acaba balık satıcısı esnaf doğrumu söyledi ; yoksa yalanmı söyledi diye...?:

Ben de bunu anlamının yolunun çok basit olduğunu dilimin döndüğünce szi dostlara anlatmaya çalışayım...

1- Kültür Çuprası/Besleme Çupra :Hemen hemen bütün balıkçılarda ve balık marketlerde satılan bu türdür.Bu tür çupralar adına pelet yem denilen yem ile beslenerek hasata hazır edilirler.Besin değerleri açısından diğer çupra türleri le arasında hiç bir fark olmayıp ; sadece Lezzet açısından oldukça fark vardır.Bu tür balıklar sıkışık/kalabalık ortamlarda büyüdükleri için ; Vücut formları diğerlerine göre daha deformedir.Beden yapıları tombiş/kısa olup , yan yüzgeçleri daha kısa kısadır..Renk olarakda diğerlerine göre daha mat olup, Çupraya Alyanak adını verdiren o yanağındaki allık bu tür çuprada kesinlikle yokdur.Bunun yerine az turuncuya kaçan, kirli sarı tarzında bir renk mevcuttur.



2- Çiftlik kaçkını çupra : Bu tür çupralar gurubuna çiftlik ortamından boylama yada hasat zamanı kaçan çupralar ile çiftlik etrafında yaşayan çupralar girer.Bu tür çupralar aynı zamanda doğal ortamında da beslenme imkanı bulduğu için lezzet açısından besleme çupraya göre daha lezzetlidir...Ve renkleri besleme çupraya göre daha açık olup, vucüt yapıları da deniz çuprasına yakın formdadır.Ama o yanağındaki allık/pembelik belli belirsizdir...


3- Deniz çuprası : Bu tür çupralar doğal ortamında doğup ; doğal ortamında büyüyen ve en lezzetli çupralardır.Diğer çupralara göre renkleri çok açıp olup, yanakları al/pembe renklidir.Beden yapıları kalem gibi olup; yan yüzgeçleri uzun uzundur.Kesinlikle tıknaz/tombiş değildir..
Not: 2007 yılında kıyıdan yaptığım bir av esnasında her türe giren çupradan birer adet tutmuş ve fotoğraflama imkanı bulmuştum..Aşağıdaki fotoğrafa bakılır ise sanırım dediklerim net olarak anlaşılacaktır.

 

[ishak BALLICA]

Çupra....Çipura...Çıpra....Paşa....Al yanaklı-kalın dudaklı...Mendik....Al yanak..Sparus aurata....Daurade....Dorade......Adı dillerde ve gönüllerde ne olur ise olsun....

Sanırım bu bir nevi tutku..Bir nev i aşk olsa gerek...:Tıbki ''Sazan Aşkı'' gibi olsa gerek....





BUNLAR EGE SULARINDA YAŞAYANLAR....

VE BUNLARDA ARA SIRA TEKRAR TEKRAR BAKMAKTAN BIKMADIĞIM.....

Akdeniz de yaşayan paşalar........

YUKARIDAKİ VİDEO AÇILMIYOR İSE BURAYI TIKLAYINIZ...

 

[AKIN KAPTAN]

Şu balığı tekneden avlamak kısmet olmadı, ben ona yanıyorum.

 

[Volkan]

Şu balığı tekneden avlamak kısmet olmadı, ben ona yanıyorum.

siz onu da jiglersiniz yakında

 

[salihzade_61]

süper videolar, oltamisina balık avı 0010 daki çalan müzik de harikaymış, abi zahmet olmazsa o müziğin adını yazarmısın..

 

[giyim16]

yararlı bilgilrt için teşşekkürler.selamlar

 

[erols]

Bu değerli bilgileri bizlerle paylaştığınız için teşekkürler! Ellerinize, emeğinize sağlık!

 

[zeytineli serkan]

Arkadaşlar zeytineli balık çiftliklerinin yakınında avlanmaya gideceğiz. Geçen sene hep boş döndük. Ara suda avlan diyenler var. Bunun doğrusu nedir bilen var mı?