Dip Sırtısı Bilgi Havuzu

-----Bu konuyu açmamdaki gaye 15-20 metreden daha derinde dip sırtısı yapabilmek için uygulanabilecek yöntemleri birbirimizin tecrübelerinden faydalanarak tespit etmektir. "Neden 20 metre?" kriteri derseniz esas zorluk bundan sonra başlıyor diyebilirim.

-----Malumunuz bizim bu hobimiz bazıları için bir meslek. Mesleği balıkçılık olan insanlar ise yerel, mevsimsel pek çok bilgiye atalarından ve ustalarından sahip oluyorlar. Bu doğru bilgiler onlara balık olduğu sürece istikrarlı av ve dolayısıyla geçim sağlıyor. Onların amacı geçimlerini sağlamak iken bizim amacımız eğlenmek. Zannediyorum; yazılarımızı takip eden profesyonel balıkçılar hikaye ve yazılarımızı tebessümle ama keyifle okuyorlardır.

-----Konu basit bir paylaşım gibi görünmesine rağmen aslında çok derin bir konu.Örneğin kurşunlu misinaların derinlik etkisi, süper ve normal örgü misinaların düşük sürtünme dirençleri, derin dalar gagalı sahte balıkların derinlik kontrolü, daldırıcılar, yumuşak çelikten imal sırtı misinaları, iskandil ve yaylı kurşun kullanımı,downrigger cihazları, sudaki ısıl katmanların takımlar üzerindeki etkileri.

Hadi başlayalım...

Kurşun çekirdekli misina(lead core line)

*Kesinlikle çok istikrarlı derinlik kontrolü sağlayan bir ürün.
*2 mil hızla giderken 27 metre 3-4 mil hızla giderken 20 metreye kadar batıyor.
*Durup sonra tekrar hareket ederek daha derine batmasını sağlayabiliyorsunuz.
*9 metrede bir farklı renkle boyanmış. Her renk en az 1 metre derinlik sağlıyor.
*20 rengin tamamını gönderdiğinizde 200 mt misina atmış oluyorsunuz ki bu durumda takım uzunluğu 200mt oluyor. Toplamak tam bir spor.
*Hiç durmadan 27 metreden daha derine inmeyi başaramadım.
*Balık yakalandığında bırakın yorulsun. Takımın kendi ağırlığı balığın yorulmasını sağlarken takım üzerinde hiç bir çıkıntı bulunmadığı için kovuklara ve eriştelere dalıp kurtulmaya çalışan balıklar sorun olmuyor.
*Benim kullandığım modeller 10 kg çeken YOZURI ve 20 kg çeken CABELAS. Misinanın çeker değeri artınca batma başarısı ve hızı inanılmaz azalıyor. 20 kg çekeri olan CABELAS 20 metreye dalmayı başaramadı.
* Kurşunlu misina kullanmak için çıkrık makina gereklidir.

Kurşun olmayan ama çekirdeğinde metal içeren benzer bir ürünü denedim. CABELA'S tan sipariş ettiğim 200 yd uzunluğunda 45lb çeker değeri olan ürünü denedim.Sonuçlar şöyle

Sonuç
Başarılı
1. Kurşun içermeyen metal çekirdeği makinanın aliminyum makarası ile doğaya dost
2. Kurşun olmayan metal çekirdeği kurşunlu misinanın aksine takımın gam yapma potansiyelini azaltıyor. (Ama yinede gam yapmaya çok yatkın)
Başarısız
1. 13 metreden daha derine DALMIYOR DALMIYOR DALMIYOR.

Diyelimki kurşunlu misinanızın ucuna 10 metre daları olan bir sahte balık eklediniz. Bu durumda 27 + 10 mt =37 mt derinliğe ulaşabilirmiyiz. HAYIR. Bu tür sahte balıklar uzun dudak yapıları nedeniyle takım üzerine fazladan bir yük bindiryorlar. Bu yük balığın dalmaya çalışırken kurşunlu misinanın da gerilmesine ve dolayısıyla yükselmesine neden oluyor. Benim kabaca şöyle bir tespitim oldu.
Dalma derinliğinin ancak yarısı kadar fayda sağlıyorlar.O da en az 3 veya 4 kts süratle gitmek şartıyla!

Rapala markasına ait X-Rap Mag serisinden uskumru görünümünde olan ve biri 10 mt biri 7mt dalma özelliğine sahip sahte balıkları dip sırtısı maksadıyla 15 metreye kadar derinliklerde denedim.

Suya girdikleri anda dalışa geçen ve insan gözüyle oldukça güzel aksiyonlu sahteler ne yazik ki başarılı avlara imza atamadılar. Oysa çok benzer desenlere sahip firetiger(karpuz) modelleri ile adığım verimi sizlerle paylaşmıştım. Israrlı denemelerimden sonuç almamam bu modellerin başarısız olduğu anlamına gelmez. Ancak uskumru ve kolyoz nüfüsu olan bölgelerde başarılı avlara imza atacaklarına inanıyorum.

Resimde gördüğünüz kendinden dalarlı sahte balıklara yaylı kurşun ekleyerek daha derinlere inmeyi başardım. Ancak sahibine kurşun kullanmadan dalma imkanı sağlamak amacıyla üretilmiş bu özel modelleri bu şekilde kullanmak amacının dışına çıkmak olarak yorumlanabilir. Zaten ilk yaylı kurşunun(100gr) fazladan sağladığı derinlik 4 mt civarında iken, 7-8 kulaç sonra taktığım ikincisi 2 mt,7-8 kulaç sonra taktığım üçüncüsü 1 mt daha derinlik sağladı. Sonuç olarak derin dalarlı sahte balıkların kurşunlu misinada sağladığı verime benzer değerler elde etmiş oldum.

(NOT: Değerler gözlemlere dayalı olup zemini kumluk olan sahilde dibe değidiği anı hissetmeye çalışarak elde edilmiştir. Bu nedenle eksik veya fazla olabilirler.)

Takımı derinlere daldırmak için kullanılan ucuz yöntemlerden biri DALDIRICILAR. Piyasada mevcut en iddalı derinlik vaad eden bir adet ürünü edinip denedim.
İlk 15 metrede derinliği tahmin etmekte zorlanmadım. Ancak verdiğim kaloma artıkça daldırıcıya bağlı misinanın su yüzeyiyle yaptığı dik açı azalmaya başladı ve derinlik tahmini yapmak güçleşti. Toplam 200 mt ötgü misinanın tamamını verdiğimde 3-4 kts ile ulaşabildiğim derinlik 23 metreyi geçmedi. Yani 15 metre derinliğe ulaşmak için 50 metre boş vermem yeterli olurken 23 metreye ulaşmak için 150 metre daha boş vermem gerekti. Takım hissiz ve ağırdı.

Takımın üzerine krom bir parça ile sıkıştırılmış bir fırdöndü var. Balık, aparatın arkasındaki fırdöndüye bağlı yemi aldığında veya balıkçı sert bir şekilde takıma asıldığında bu fırdöndü klipsten kurtuluyor. Bu durumda daldırcı açısını kaybediyor ve takım hafifliyor. Yinede bu haliyle bile en az 1kg ağılığında bir kurşundan fazla farkı yok.



SONUÇ:
BAŞARILI
İlk 15 metre için başarılı.
Çok keskin ve hızlı dalıyor.

BAŞARISIZ
Ben 23 metreden daha fazla daldıramadım.(toplam 200 mt örgü misina ile)
Çok ağır ve yorucu.
Derinliği tahmin etmek zor.
Klipsinin ayarı çok hassas değil (ya hiç kurtulmuyor yada çabuk kurtuluyor)
Bu alet ile 65 metre derinliğe ulaşmak bir hayal.
Dönüşlerden çok etkileniyor.
Belli bir derinlikten sonra takımın o anki derinliğini tahmin etmek imkansız.
Takım üzerinde zaman zaman balık vuruşlarına benzeyen bir titreşim veya salınım oluyor. Bu durum işe heyacan kattıyor ama bu kadar heyecan kalbe zararlı diye düşünüyorum.

TEKLİF
Bu aleti DOWNRIGGER gibi oltamıza mandal ile iştirakleyip kendi takımımıza ağırlık binmesinden kurtulabiliriz. İstediğimiz derinliğe ulaşınca daldırıcıya bağlı misinayı tekne üzerinde sabit bir noktaya bağlayarak yorulmadan kullanabiliriz. Ancak bu alet bana kurşunlu misinaların ilk 20 metrede sağladığı istikrar, pratiklik ve başarıyı sağlamadı. İyi ayarlanabilirse yüksek süratli orta su sırtısı maksadıyla başarı ile kullanılabilir.

Çok yüksek ağırlık(2-5kg) kullanılan dip sırtısı takımları ile hareket halinde derine inmek sorun olmaktan çıkıyor. Ama hemen yeni sorunlar baş gösteriyor.


İlk sorun balıkçının şahsen yaşadığı güçlükler. Bu ağır takım hacim olarak oldukça büyük ağırlıklar kullandığından balıkçı için yorucu hatta kontrol edilemez hale gelebiliyorlar.
İkinci sorun bu yüksek ağırlıkların yükünü kaldırabilmek ve balıkçının elini kesmemesi için kalın misina kullanma zorunluluğu. Bu ağır takım balıkçının makina kullanma lüksünü de ortadan kaldırıyor.


Derine inebilmek tamam ama derinliği kontrol etmek zor. Derinlik kontrolü için kurşunun yere çarpması takip ediliyor. Yere çarpan ağır kurşun takılma riski yarattığı gibi ürkek ve kurnaz trofeleri tedirgin ediyor.
Takımım ucunda bulunan ağırlık ana bedenin gergin bir şekilde sürütmesine neden oluyor. Bu durum kavitasyona neden oluyor. (Kavitasyon suda hareket eden katı bir cismin yarattığı ani basınç değişikliğinin misina bedeni boyunca kabarcık oluşturması. Tıpkı kapağı açılan gazozun içinde bulunan sıvı karbondioksidin gaz haline geçmesi gibi). Deniz memelilerinin sürü balıklarını şıkıştırmak ve korkutmak için kullandığı kabarcık duvarı taktiği, bizim için ne yazıkki sadece hüsran ile sonuçlanıyor. Bunu kendi gözlerinizle de görebilirsiniz. Yapmanız gereken tek şey 3 kg ağırlığı misinanın ucuna bağlayıp tekne ile ilerlerken misinaya bakmanız. Birşeyi daha önemle vurgulamak isterim. Eğer kavitasyon var ise gürültü var demektir.

Piyasadaki yeni misinalar ile “yemleriniz ne kadar derinde?”

Geçtiğimiz birkaç yılda çok güçlü, ince ve esnemeyen misinaların gelişimi ve yaygınlaşması balık sevdalılarına sıklıkla kullanılan mono ve kurşun çekirdekli misinalara iyi bir alternatif oluşturdu. Bu yeni misinalar çok önemli avantajlara sahipler. Çok hisliler çünkü esnek değiller, gam ve yük dirençleri çok yüksek olduğundan tellerin bile koptuğu yüklere dayanabiliyorlar ve bütün bu üstün özelliklerine ilave olarak oldukça ince yapılara sahipler ki; bu da oldukça düşük sürtünme direnci ve daha az ağırlık ile daha derine inme imkânı sağlıyor.
Uzun yıllar önce teknenin arkasından çekilen bir yemin ne kadar derinden gittiği konusuyla ilgilenmeye başladım. Bu maksatla çok değişik özellikte sahte balıkları, değişik sürat ve kombinasyonlarla Amerikan Deniz Harp Okulu hidrodinamik laboratuarında bulunan deney tankında çalışmalar yaptım. Bu çalışmalarda su tarafından itilmekte olan yem ve misinaların neden olduğu sürtünme dirençlerini ölçtüm. Elde ettiğim değerleri akışkan dinamiği kurallarına göre modelleyerek geliştirdiğim bilgisayar programı sayesinde ağırlık, misina tür ve kalınlıkları ve kombinasyonlarının ne kadar derinden geldiklerini hesapladım.
Dip sırtısı derinlik tablosu hangi uzunlukta, hangi özellikle ve hangi ağırlıktaki dip sırtısı takımının ne kadar derinden geldiğini göstermektedir.

Aşağıdaki tablo, tekne hızı 2.5-3.5 mil aralığında iken ana misinanın sonunda sırtı kurşunu bu kurşunun diğer ucuna bağlı 10 mt uzunlunda köstek ve sahte balık kombinasyonlarını ve sonuçlarını göstermektedir.



Teknenin arkasından çekmekte olduğumuz takımların sudaki yüzüş şekillerini gösteren resim aşağıdadır. Bu resimden ana misina suya bırakılırken ilk 20-30 metrede takımın rahatlıkla battığı ancak kaloma miktarı arttıkça derinlik üzerindeki etkisinin azaldığı görülmektedir. Bu resimden aynı anda birde fazla dip sırtısı yapmak istiyenler farklı kombinasyonlar yapmak için faydalanabilirler.
DİKKAT: Aşağıdaki resimde derinlikler ve ana misina uzunluğu feet olarak belirtilmiştir. Metreye çevirmek için kabaca 3'e bölmeniz yeterlidir.



Referans: George Pieper’ın Nisan 2003 tarihli makelesi
Çeviri: Akın Kaptan

Bayram tatili vesilesiyle 2 günlüğüne Bodrum / Yalıkakavak'a giitim. Orada Ali Baba Otelde Ahmet Reis ile tanıştım. 40 yaşında neşeli bir Bodrum balıkçısıydı kendisi. Fırsat buldukça balık muhabbetleri yaptık kendisiyle. Muhabbet esnasında çok derin dip sırtısı yapmaya çalıştığımı ancak başaramadığımı anlattım. Bana önerdiği takımı yapabilmek için eksik kalan malzemelerimi tamamlayıp bugün denemek maksadıyla açıldım ve
HİÇ DURMADAN 45 METRE DERİNDEN DİP SIRTISI yapmayı başardım. İşte tarifi,
--------------------------------------------------------------------
Rapalayı bağlayıp 10 kulaç 0.50 misinadan sonra bir fırdöndü.
Fırdöndüden sonra ana beden 0.80 misina
Fırdöndüden hemen sonra ana bedene 100 gr yaylı kurşun (1nci kurşun)
9 kulaç sonra 100gr yaylı kurşun (2nci kurşun)
8 kulaç sonra 100gr yaylı kurşun (3ncü kurşun)
7 kulaç sonra 100gr yaylı kurşun (4ncü kurşun)
7 kulaç sonra 100gr yaylı kurşun (5nci kurşun)
6 kulaç sonra 200gr yaylı kurşun (6ncı kurşun)
6 kulaç sonra 300gr iskandil kurşun (7nci kurşun)
6 kulaç sonra 300gr iskandil kurşun (8nci kurşun)
6 kulaç sonra 400gr iskandil kurşun (9ncu kurşun)
6 kulaç sonra 400gr iskandil kurşun (10ncu kurşun)
5 kulaç sonra 400gr iskandil kurşun (11nci kurşun)
Son kurşundan sonra en az 10 kulaç daha boş verin
--------------------------------------------------------------------
Toplam Ağırlık:2.5kg

Bu takım ile 2-3kts süratte 45 metre derinlikte rapala dibe sürttü. Son kurşun elimde 30mt dipten gelebilirken 20 kulaç daha boş verdiğimde 45 metre derinliğe ulaştım. Daha önce 2kg ağırlığı tek başına uzun olta tarzında kullandığımda bu derinliklere ulaşabilmek mümkün olmamıştı. Bu takımda ağırlığı dağıtmış olmanın getirdiği avantaj ile 45 mt derinliğe inebildim. Bir diğer avantaj da bu ağır takımın halen hisli olması. İlk tıkırtıyı hissettiğimde takımın dibe sürttüğünü zannederek boş almaya başladım. Ancak tıkırtı kesilmediğinden tüm takımı topladım ve balon balığının yakalandığını gördüm. Bu takım ile dip sırtısı yaparken lastik eldiven kullanmanızı ve dönüşlerden önce sürat arttırıp son kurşun(11nci kurşun) elinize gelene kadar boş almanızı öneririm.

Teşekkürler Ahmet Reis.

Yaz aylarının gelmesi ile beraber denizler sakinleyip berraklaştı. Bu durum sudaki görüş mesafesini arttırdığından geçenlerde avlanırken teknede ayağa kalktığımda güneş gözlüklerimin de yardımıyla balıkları gözle görebildiğimi fark ettim. Ama garip bir durum vardı. Balıklar teknemden ürküyor ve depara kalkıp derine kaçıyorlardı. Hepimiz kıyılarda da benzer davranışı gözlemişizdir. Kıyıdaki insan hareketlerinden ürken balıklar önce kaçarlar sonra (1-2 dakika) tekrar toplanırlar. Aynı durum avlanırken bir dezavtaj yaratıyor olabilir diye düşünerek bir hesap yaptım kendimce. Balıklara korkularının geçmesi ve yeniden toparlanmaları için zaman tanımalıydım. 2 dakika yeterli olur diye düşündüm. Rolantide 2-2.5 mil hızla gederken yüzey sırtısında kullanıdığım yemin teknenin geçtiği noktadan geçmesi için gereken kalomayı (boş verilecek misina miktarını) hesapladım. 1 dakika sonra geçmesi için 77 metre ve 2 dakika sonra geçmesi için 154 metre kaloma verilmesi gerektiği ortaya çıktı.

Tabiki bu durumun tersine çalıştığı balık türleri de var. Örneğin Lambuka balığının teknenin hareketlerinden korkmayı bırakın bizzat tekneyi takip edip oynaştığını kendi gözlerimle gördüm.

Dip sırtısında verilecek kaloma miktarının derinlik 15-20 metrenin altında olmadıkça çok önemli bir detay olduğunu düşünmüyorum. Dalış yaptığım dönemlerde edindiğim bir gözlemimi paylaşayım. Sığ sularda balıklar genellikle ürkek ve tedbirli davranıyorlar. Ancak derinlik ve ışık azaldıkça balık davranışları aksi yönde değişiyor ve bu ürkeklik yerini meraka bırakıyor.

Her zaman belirtiğim gibi bunlar benim tecrübe ve gözlemlerim. Suların berrak olmadığı ve akıntının güçlü olduğu denizlerde verilecek kaloma miktarının bu kadar önemli etkisi olmayabilir. Yine de özellikle güney bölgelerde sırtı yapan arkadaşlarıma faydası olması dileğiyle herkese saygı ve sevgilerimi sunuyorum.